خبرگزاری حوزه / هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که هر ساله از ۲۴ آبانماه با برنامه‌های متنوع و متعددی برگزار می گردد فرصت مغتنمی است تا در این مقطع و البته به سان همه مواقع دیگر و موقعیتهایی که برای آن تذکر و تنبه فراهم است، یادکردی داشته باشیم از متاع گرانسنگ و زرخیز و والامرتبه «کتاب» و ارج و قربی که در میان اهل فکر و خرد و دل و دین داشته و دارد.

براستی چه اهمیت و فخر و ارزشی بالاتر و والاتر از اینکه دین اسلام، معجزه اصلی پیامبر خویش را نه ید بیضا و عصای اژدها شونده، بلکه «کتاب» ی قرارداده است که منبع علم و معدن حکمت و مخزن همه زیباییها و راههای رستگاری است.

انیس کنج تنهایی کتاب است

فروغ صبح دانایی کتاب است

بود بی مزد و منت اوستادی

زدانش بخشدت هر دم مرادی

درونش همچو غنچه از ورق پر

به قیمت هر ورق زان یک طبق پر

گهی اسرار قرآن باز گویند

گه از قول پیمبر راز گویند

گهی آرند در طی عبادات

به حکمت های یونانی اشارات

گهی از رفتگان تاریخ خوانند

گه از آینده اخبارت رسانند

گهی ریزندت از دریای اشعار

به جیب عقل گوهرهای بسیار

قرآن کتاب عزیز اسلام، اعجاز پیامبر و گنجینه ازلی و ابدی دین حق، برای نمایاندن راه حرکت در مسیر اصیل زندگی و برنامه سعادت یابی و کامروایی بشر تا همیشه تاریخ است.

قرآن؛ کتابی که در آن، خداوند سبحان به قلم و بدانچه با آن می نویسند قسم می‌خورد.

این همه عظمت و توجه و تنبه به مقوله کتاب و نوشتن و ارزش و اهمیتی که قلم در دین مبین اسلام داراست همگی گویا و جویای نوع نگاهی است که در فرهنگ اسلامی به این پدیده مقدس و والامرتبه و عظیم و عزیز وجود دارد.

امیرالمومنین علی (ع) نیز در بیانب مانا و دل انگیز و روحانی، کتاب را بوستان مومن می نامد و این خود تصویری است بکر و خیال انگیز از مواجه ای آرمانی و انسانی با مقوله کتاب.

بزرگان و برجستگان دین و آیین ما همه عمر خویش را با کتاب و قلم و خواندن و نوشتن، دمساز بوده و علقه و عاطفه ای که نسبت به کتاب از خود بروز می داده اند براستی حیرت آور و تکان دهنده و امیدآفرین و درس آموز است.

مروری بر تاریخ زندگی علمای ربانی و بزرگان اسلامی از صدر اسلام تا به امروز موید این نکته است.

و همین است که در بیان معصوم (ع) «مداد العلما افضل من دماء الشهدا» دانسته می شود و با این تعبیر جانانه و تأمل برانگیز، ارج و قرب بی همتای نوشتن و کتابت و علم آوری در حوزه علم حقیقی، چنین مقام بلندمرتبه و والایی می یابد.

دقت و تأمل در این بیان نورانی به راستی و درستی ما را به سمت این معنای ناب و تابناک رهنمون می گردد که اگر شهیدی هم به پا می خیزد و اگر معرفت و جانبازی و رشادتی هم در راه حق، گل می کند به مدد همان شناخت و هدایتی است که از بنان و بیان عالمان حقیقی به آحاد مردم جامعه تابانده می شود و از تشعشع این خورشیدهای عالم تاب علم و دیانت و شناخت است که گل‌های بوستان جهاد و رشادت و رزم که همان جانبازان و شاهدان شهید باشند، می رویند و می شکوفند و می طراوند و تاریخ را با خون گلگون خویش، عطر خدا و جاودانگی و بهشت می بخشند.

چه در ادبیات ما و چه در آموزه های دین و چه در بیان بزرگان فکر و خردِ اقصی نقاط جهان و همه فرهنگها و آیین های الهی و بشری، کتاب جایگاه درخور و عزیز و ارجمندی داراست.

جایگاهی که متأسفانه در میان عموم و آحاد مردم جامعه ما در این عصر، آنچنان که باید و شاید، توجه و تمسکی جلب نکرده و توجه درخوری بدان نشده است.

آمار کتابخوانی در ایران ما حتی در خوشبینانه ترین و بالاترین رقم هایش هم، غیرقابل دفاع و افسوس آور و حتی ناامیدکننده است.

از ۲ دقیقه در روز تا ۱۸ دقیقه در ۲۴ ساعت!

مردم ما در فرهنگ عمومی شان اهل کتاب نیستند و کتاب هنوز در سبد کالاهای فرهنگی خانواده ها، نقش قابل توجهی بازی نمی کند.

و این در حالی است که عمق شناخت و درک حقیقی و موانست واقعی با معارف و معانی آسمانی و زمینی با کتاب شکل می گیرد و در کتاب به ظهور می رسد.

و همین ارزش و اهمیت ذاتی و ماهوی هم هست که در بیان بزرگان و آموزه های دینی و کلمات قرآن عزیز ما، اینقدر جدی و همه جانبه و گسترده، ظهور می یابد و به قدر و قیمت کتاب، پرداخته می شود.

ابوالحسن علی بن حسین مسعودی، نویسنده «مروج الذهب» در باب این انیس همیشگی انسان می گوید: «چه همدم و یار خوبی است کتاب! اگر خواهی، لطایف آن سرگرمت کند و بخنداندت و گرخواهی، مواعظ آن، تو را اندرز دهد. کتاب، مونسی است که از نشاط تو نشاط گیرد و با خفتن تو بخوابد و جز آنچه تو خواهی نگوید. همسایه ای نکوکارتر، معاشری منصف تر، رفیقی مطیع تر، معلمی پرمایه تر، یاری لایق تر و امین تر و سودمندتر و نکوخصال تر و سرگرم کننده تر از آن نیابی. اگر بدونظر کنی، تو را بهره دهد، فهمت را قوی کند و علمت را بیفزاید».

ابن ادریس حلی که از بزرگان فکر و اندیشه دینی و از فحول خرد و قلم اسلامی است در مقام تعریف جایگاه و اثر کتاب می گوید: «چه بسا انسان فرزانه ای که در می گذرد، ولی کتاب هایش می ماند. خردمند، فانی می شود؛ اما اثرش ماندگار می گردد. اگر پیشینیان در کتاب هایشان حکمت های شگفت را جاودانه و شیوه زیست خود را برایمان ثبت و بدین ترتیب نادیدنی را برایمان دیدنی نمی کردند و درهای بسته را نمی گشودند و فزونی دانش خود را بر کمی معلومات ما نمی افزودند، اکنون چه عاقبتی نصیب ما می شد؟»

آری؛ هفته کتاب وقتی است مناسب برای باردیگر تأمل و توجه به نعمت گرانسنگ «کتاب» و اینکه آیا در زندگی ما آن جایگاهی که باید و پایگاهی که شاید، داراست یا نه و برای رسیدن به آن مقام و منزلت که حق اوست و درخورش چه باید کرد و چگونه باید رسید.

باشد که چنین اندیشیم و چنان کنیم!

*شعر: جامی